Այսօր, երբ զբոսաշրջիկները հնարավորություն ունեն վայելել հանգստի ամենատարբեր էկզոտիկ տեսակները, ավելի մասսայական է դառնում, այսպես կոչված, էկոզբոսաշրջությունը: Էկոզբոսաշրջությունը հանգիստ է վայրի եւ գրեթե չվնասված մարդու կողմից վայրերում, որոնց մեջ ներառվում են ազգային պարկեր եւ պահուստներ, վրանային ճամբարներ և ագրոֆերմաներ. Հիմնական չգրված կանոնը բոլոր էկոզբոսաշրջիկների համար` չվնասել բնական միջավայրը, և վայելել նրա հրաշքն ու բարիքները:
Իհարկե, Հայաստանում եւ Արցախում էկոերթուղիները շատ ավելի քիչ են տարածված, քան Եվրոպայում, սակայն հետաքրքրությունը նրա հանդեպ աճում է տարեցտարի: Որպես արձակուրդ անցկացնելու տարբերակ մարդիկ, ավելի հաճախ ընտրում են բնապահպանական, կանաչ զբոսաշրջության տարբեր ուղղություններ` բնական պահուստներ, հարմարավետ էկո հյուրանոցներ, ծայրամասային կամ գյուղական վայրեր: Կա ագրոզբոսաշրջության տեսակ, երբ ապրում ու աշխատում ես ֆերմայում, բերք հավաքում, հոգ տանում ընտանի կենդանիների մասին, քաղաքային կենցաղը փոխարինելով գյուղականի.
Վերջերս, էկոտուրիզմի գաղափարը հասել է Արցախ: Պետք է նշել, որ Արցախում արդեն գոյություն ունի առաջին էկո-գյուղ որն արդեն դառնում է ժողովրդական: Դա գյուղերի մի ցանց է «Էկոխնձրիստան» անունով: Իսկ Սեպտեմբերի 29, 2014թ. Ստեփանակերտից 20 կմ հեռավորությամբ ԼՂՀ Ասկերանի շրջանի Նորագյուղ գյուղում կայացել է նոր էկո–գյուղ: Շնորհանդեսին ներկա էին տարբեր խավերի և տարիքային խմբերի Արցախի հասարակության ներկայացուցիչներ, այդ թվում` մի խումբ ուսուցիչներ և մագիստրոսներ Արցախի պետական համալսարանից:
Մասնակիցները բաժանվեցին աշխատանքային խմբերի, որոնցից յուրաքանչյուրը պետք է ստեղծագործական ձևով ներկայացներ ապագա էկո-գյուղի իրենց տեսակը. Կախված ուղղությամբ և աշխատանքի նպատակի խմբերը ունեին իրենց անունները, մասնավորապես, «Զբոսաշրջություն», «Պատմություն», «Խոսք ու պատմություն» և այլն: Օրվա ընթացքում, մասնակիցները տեղում ներկայացրել ու քննարկել են մոտ տասնյակ գաղափարներ նոր էկո-գյուղ Նորագյուղի և ընդհանրապես էկոտուրիզմի համար: Շվեյցարացի դերասան և ռեժիսոր Դեն Վիների օգնությամբ օրվա վերջում յուրաքանչյուր խումբ մի զվարճալի և հետաքրքիր ձևով ներկայացրել է իր նախագիծը, որը, նրա կարծիքով, ներկայացնում է Արցախի մշակույթն ու բնությունը: Հանդիսատեսն ակտիվորեն արձագանքում էր ելույթին հարցեր ու տարբեր առաջարկներ բարձրաձայնելով: Միջոցառման հաջող կազմակերպման մասին վկայում էր այն փաստը, որ այն տևեց մինչ ուշ երեկո, և նույնիսկ սկսված անձրևը չխանգարեց նրան:
«Էկո-գյուղը» տարածքի սոցիալական և տնտեսական զարգացման նախագիծ է, որը գտնվում է Նորագյուղ գյուղի մոտ` Սուրբ Մարիամի եկեղեցուն հարակից: Ուրախալի է այն փաստը, որ նախագծի ստեղծողները պլանավորում են մնալ բնապահպանական գյուղը դարձնել հասանելի ոչ միայն արտասահմանից ժամանողների, այլ նաև հասարակ արցախցիների համար: Զբոսաշրջային հանգստավայրի նախագիծ եւ երկու դպրոցների (գյուղատնտեսության և զբոսաշրջության) կառուցում նախատեսում է ստեղծել RVVZ հիմնադրամը: Ինչպես ասացվածք է, Ասծո օգնությամբ:
