Արցախի պետական համալսարան

43500623 2217951108416476 3568843456170164224 n

Սարերի շուրջպարում է նախկին Հադրութ ավանը, որ այժմ քաղաք է և շրջանի կենտրոն:Նրանցից մեկը Արևսարն է , որի փեշերին փռված է քաղաքամասերից մեկը:Մայրաքաղաք տանող ոչ այնքան բարեկառույց ճանապարհի աջ թևին է Մոսունց Մարգարի ավանդապաշտ օջախը, որ երկու աղջիկ և երեք տղա ուներ:

Մարգարը իսկական հայ է, տիպիկ ղարաբաղցի:Գյուղացիների շրջանում հայտնի էր որպես հանդուգն , կոպիտ , բայց միևնույն ժամանակ ճշտապահ ու օջախապաշտ մի մարդ:

Նրա պատկերացմամբ աղջիկը քայլելիս չպետք է գլուխը բարձրացներ, երբ տանը հյուրեր էին լինում, աղջիկ արմատը սովորական բարև-ից բացի ուրիշ ոչինչ իրավունք չուներ խոսել:

Մարգարը մի փոքրիկ արհեստանոց ուներ, որտեղ անցկացնում էր օրվա մեծ մասը:Կոշտացած մատները կարծես ցավ չէին զգում , երբ շփվում էին սուր գործիքների ծայրերին, կամ , երբ վառվում էին երկաթը տաքացնելիս:Աչքերը խիստ էին ու բարի, ծերացած ու մտահոգ, բայց դրանք աշխատասեր ու տանջված հայի աչքեր էին:

Աղջիկներին վաղուց էր ամուսնացրել, իսկ տղաները նոր էին հասունանում, երբ սկսվեց Արցախյան շարժումը, ապա՝ Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմը: Տղաներից ավագը նշանված էր Հարզանդանց Սիմոնի աղջկա ՝ Սիրունի հետ:

-Հա , բալես,-ասաց հայրը,-պատերազմ է , ով իմանա՝ ինչ կլինի:

-Հա′յր , մի՞թե կարիք կա շտապելու:

-Պատերազմը սոսկալի բան է ,-անընդհատ ասում էր Մարգարը:

Ամուսնությունից 3 ամիս անց շարժումը վերաճեց պատերազմի, և պատերազմի առաջին զոհերից մեկը Մարգարի ավագ որդի Մուշեղը եղավ՝ անհայր թողնելով հետմահու ծնված զավակին , կնոջն էլ՝ այրի:

Որպեսզի հարսը այրի չմնա, տղան էլ՝ անհայր, Սիրունին ամուսնացրին միջնեկ որդու՝ Թաթուլի հետ:

-Այդպես լավ կլինի, չէ՞,-հարցրեց Մարգարը թևաթափ եղած կնոջը՝ նրան անվանելով Մոսու աղջիկ:

Թեև դժվարությամբ , բայց համաձայնեցին և′ մայրը, և′ տղան , և′ ինքը՝ Սիրունը:

Այն, ինչ եղավ մեկ տարի անց, ցնցեց ոչ միայն օջախը, այլև նրանց, ովքեր մոտ ու ծանոթ էին Մարգարի օջախին:

Երկրորդ որդու զոհվելու լուրից համարյա կաթվածահար եղան և′ Մարգարը, և′ կինը:Նայում էին երկրորդ թոռանը և արցունքվում, խոր գաղտնիությամբ, որ հարսը չնկատի:

Եվ դեռ վերքը գոնե մի թեթև չսպիացած Մարգարի համառությունը նորից արթնացավ՝ որպես կողահաստ ղարաբաղցի:Նա խորհում էր, թե զույգ եղբայրների զավակներին ով կարող է տիրություն անել, եթե ոչ նրանց կրտսեր եղբայրը:

Այս անգամ Սիրունին համոզելը Մարգարի կնոջը բաժին հասավ…

Եվ պատերազմի չարանենգ խաղը Սիրունին դարձրեց երեք եղբոր միակ կինը, որ ամեն եղբորից մինուճար զավակ ունի…

Ողբերգալի պատմություն է սա, բայց նաև ընտանիքի ամրության մի աննախադեպ օրինակ , որ սրբության իր անունն ունի…

Սա այն օջախն է , որի ղեկին ամուր, շատ ամուր այսօր էլ նստած է Մարգար պապը՝աչքը գալիք ճամփին մաշող.

«Հայի գենը դեռ կապրի…»

Էլլա Խաչիյան, լրագր. 3-րդ կուրս